Anyż gwiazdkowy (Badian właściwy)

Badian właściwy, anyż gwiazdkowy, anyż gwiaździsty (Illicium verum Hook. f.) – gatunek rośliny zaliczany do obejmującej trzy rodzaje rodziny cytryńcowatych (system APG III z 2009), w niektórych systemach do monotypowej rodziny badianowatych (Illiciaceae) (system Reveala z 1999). Pochodzi z południowo-wschodniej Azji. Tam też jest uprawiany.





Morfologia
Jest niezbyt okazałym, bo dorastającym maksymalnie do 8 m wysokości drzewem.

Liście
Skórzaste, szerokolancetowate, o jasnozielonej barwie.
Kwiat
Białożółtawe lub zielonkawobiałe. Po zapyleniu wiążą się z nich owoce, które swym wyglądem przypominają gwiazdy.
Owoce
Składają się najczęściej z 8 rozwiniętych, jednonasiennych mieszków, każdy długości 12–22 mm i 6–12 mm wysokości, gwiaździście ułożonych wokół krótkiej, centralnie umieszczonej, tępo zakończonej kolumelli. Mieszki są kształtu czółenkowatego lub łódkowatego, o szarawobrunatnej powierzchni grzbietowej z widocznymi szorstkimi kreskami. Jeden lub więcej mieszków są rozwarte wzdłuż brzusznego szwu, ukazując pojedyncze, soczewkowate, lśniące, czerwonawobrunatne nasienie o około 8 cm średnicy.
Zastosowanie
Roślina lecznicza
Surowiec zielarski
Owoc anyżu gwiaździstego (Anisi stellati fructus) – wysuszony, brunatny owoc złożony o zawartości nie mniej niż 70 ml/kg olejku eterycznego, zawierającego co najmniej 86,0% trans-anetolu[2]. Z owoców wyodrębnić można wonny, o nadzwyczaj miłym zapachu, olejek lotny (którego najważniejszym składnikiem jest anetol), ponadto taniny, żywice i cukry.[potrzebne źródło]
Działanie i zastosowanie
Działanie lecznicze tej rośliny przejawia się przede wszystkim w obrębie przewodu pokarmowego, na który działa rozkurczowo, jednocześnie korzystnie wpływając na proces trawienia i przyswajania przez organizm składników pokarmowych. Wspomnieć jeszcze należy o niewielkim działaniu moczopędnym badianu, jak również o jego działaniu przeciwgrzybiczym i antybakteryjnym, oraz niewielkim przeciwbólowym. Badian można stosować w leczeniu zaburzeń przemiany materii.
Spokrewniony z nim badian japoński (Illicium anisatum) nie tylko nie posiada właściwości leczniczych, ale jest lekko toksyczny.

Roślina przyprawowa
Anyż gwiazdkowy posiada przede wszystkim znaczenie przyprawowe. Zmielone owoce stanowią przyprawę, którą można stosować do ciast, kompotów, budyniów oraz do aromatyzowania niskoprocentowych napojów alkoholowych (np. likierów).